به گزارش روابط عمومی اداره کل کتابخانه های عمومی استان تهران؛ در آستانه سی و ششمین سالگرد ارتحال امام خمینی(ره)؛ بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی و پس از انتشار تقریظ رهبری بر کتاب ارزشمند «روح‌الله؛ روایت مستند از زندگی امام خمینی (ره)» نشست روح الله در آئینه تقریظ عصر روز سه شنبه ۱۳ خردادماه با حضور بهروز افخمی،فیلمساز مطرح کشور؛ محمدخانی،نویسنده حوزه دفاع مقدس؛ هوشیار لاریجانی، معاون اداره کل کتابخانه های عمومی استان تهران و علاقمندان کتابخوانی با اجرای علی الله سلیمی؛نویسنده و روزنامه نگار در کتابخانه مرکزی پارک شهر برگزار شد.

کتاب «روح‌الله» بعد از تقریظ رهبری تازه متولد شده است

بهروز افخمی؛ فیلم ساز مطرح کشور در این نشست طی سخنانی با اشاره به چالش های ساخت فیلم درباره شخصیت امام در دوران حیات ایشان گفت: حتما در انتشار این کتاب حکمتی بوده وتقریظ نوشته شده بر آن موجب می شود تا اعتبار لازم را برای فیلم سازی بگیرد. سینما بدون ادبیات هیچ ندارد و این کتاب بعد از تقریظ رهبری تازه متولد شده است و از نظر سندیت اعتبار کاملی دارد.

وی ادامه داد: ۳۰ سال پیش وقتی پیشنهادی برای ساختن فیلمی درباره امام گرفتم آن را غیر ممکن می دانستم چون معتقد بودم بازیگری حاضر نمی شود این نقش را بازی کند؛ چون امام را مردم به اندازه پدر خودشان می شناختند و همه جزئیات حرکات و رفتار ایشان را می دانستند و بازی درباره او آن هم زمانی که در حیات بودند یا حتی زمان نزدیک پس از درگذشتشان سخت بود.

وی افزود: دوران حکومت امام نیز دوره بسیار خاصی است. چون اگر در فیلم سازی دروغ بگویید بی اعتبار می شوید و اگر راست بگویید بسیاری از مسایل محل مجادله است. به طور مثال آن زمان درباره بنی صدر چه می شد گفت. ولی اکنون این مسایل کمتر است. در فیلم صیاد درباره بنی صدر موضع منفی صورت نگرفته است در حالیکه شاید ۳۰ سال پیش به دلیل همراهی بنی صدر با مجاهدین در سال آخر حکومتش خشم زیادی نسبت به او وجود داشت.

افخمی گفت: درباره دوران مهندس بازرگان هم نه می شد راست گفت نه دروغ. چون باز مهندس بازرگان در یکی از سخنانش از مجاهدین خلق به عنوان برادران معنوی اش نام برده است و امام هم آن زمان به او کنایه می زده است. بنابراین درباره مهندس بازرگان نیز به دلیل خشم در آن دوره نمی شد عادلانه و بی طرفانه کار کرد. اما امروز نسل تماشاچیان مجاهدین و ... را چندان نمی شناسند و تعصب و عصبانیت نسبت به کسی ندارد و می شود با نگاه متعادلی درباره آن دوره تاریخی کار کرد.

این فیلم ساز با بیان اینکه نویسنده این کتاب از نزدیک امام را درک نکرده است بیان کرد: من امام را چندین بار از نزدیک دیدم. اما حکیمیان پس از مرگ امام شاید ده سال بیشتر نداشته است بنابراین نتوانسته آن را کامل درک کند. تماشاچی امروز دیگر جزئیات و رفتار امام را یادش نیست و می توانیم از جهات مختلف روی زندگی امام کار کنیم.

به گفته افخمی، نویسندگان نیز می توانند یک متنی بنویسند که مبنای کارهای بعدی قرار گیرد. بنابراین این کتاب می تواند مبنایی برای فیلم های بعدی قرار گیرد.

وی با بیان اینکه گسترش هوش مصنوعی در تصویرسازی باعث شده بسیاری از صحنه ها بدون بازیگری و فیلمبرداری قابل ساخت باشد عنوان کرد: پیشرفت های فنی همزمان با تالیف این کتاب که سندیت و اعتبار کافی دارد می تواند امکان ساخت فیلم را درباره زندگی سیاسی امام و دوران حکومتش بدهد. 

افخمی در ادامه با اشاره به اینکه گردآوری اطلاعات بدون بیان موضع نویسنده در زندگی نامه نویسی معنا ندارد گفت: در ایران پیش از انقلاب زند گی نامه نویسی در جهان رشته شناخته شده ای بوده است در حالیکه در ایران معمولا همواره با احتیاطی همراه است و گاهی برخی از شخصیت ها مقدس می شوند در حالیکه خودشان نسبتی با تقدس ندارند. 

وی تاکید کرد: زندگی نامه نویسی درباره شخصیت های تاریخی ایران به دلیل این محدودیت ها سرکوب می شود و با این نگاه معلوم می شود نویسنده چه جراتی داشته که درباره شخصیتی مانند امام نوشته است. امام در زمان حیاتش بین بیش از ۹۰ درصد مردم مقدس بوده و حتی از نظر مردم چیزی از پیامبر کم نداشته است. بسیاری با دیدن او از جمله خود من باور کردم پیامبر بوده است. چون کاریزمای ایشان را وقتی می دیدیم باورتان می شد پیامبران وجود داشتند همین باعث می شود زندگی نامه داستانی نوشتن درباره ایشان جسورانه باشد.

افخمی بیان کرد: حکیمیان در دوره ای به دنیا آمده که امام را از نزدیک ندیده و جراتش هم شاید به این موضوع بر می گردد. 

وی با اشاره به تاثیر تقریظ رهبری بر این کتاب یادآور شد: این تقریظ می تواند موجب ساخته شدن سریالی از این کتاب شود و ساخت آن فیلم هم می تواند باعث شود کتاب بیشتر خوانده شود.

محمدخانی؛نویسنده حوزه دفاع مقدس در ادامه با بیان اینکه شرایط عمومی امروز فراهم شده که چنین کتابی نوشته و خوانده شود عنوان کرد: پس از دهه ۹۰ ما درگیر بازار بزرگی از زندگی نامه نویسی شدیم. تا دهه ۸۰ نگاه های حاکم بر ژانر زندگی نامه نویسی این است که زندگی نامه هر شخصیتی چیزی است که علمای دانشگاه می گویند و همیشه معمولا در فضاهای نهادهای مسئول دنبال کسی می گشتند که قریحه خوبی داشته باشد و براساس منابع پژوهشی زندگی نامه بنویسد. 

وی یادآور شد: در حالیکه زندگی نامه هویتی دارد که غیر از مجموعه اطلاعاتی است که درباره یک شخصیت به مخاطب می دهیم. در مقدمه کتاب زندگی نامه ایلان ماسک سرگذشت نخستین دیدار نویسنده با ماسک آورده می شود. شاید کسانی فکر کنند نویسنده کتاب این مقدمه را برای جذابیت گفته است اما مساله فقط این نیست و نویسنده کتاب می گوید ماسک وقتی می خواسته زندگی نامه اش را بنویسد اسطوره بوده ولی وقتی می بیند آدم هایی که با او سرکار دارند از او تصویر منفی دارند به نویسنده فشار می آورد که به این مسایل توجه نکند. 

به گفته محمدخانی، نویسنده آن کتاب در دو صفحه آخر مقدمه می گوید هر چند من قرارداد بستم و حرف های ماسک را گوش دادم ولی سعی کردم جانب انصاف را رعایت کنم. در واقع او موضعی نسبت به ماسک می گیرد و می گوید زندگی نامه نویس باید موضع نسبت به شخصیت داشته باشد و صرف گردآوری اطلاعات زندگی نامه نویسی نیست.

این محقق بیان کرد: پیش از این کتاب زندگی نامه درباره امام نداشتیم چون نسبت به امام موضعی نبود. پژوهش های قبلی را در فضای جدیدی منتشر می کردند اما در این کتاب نویسنده موضع مشخصی درباره امام، تاریخ معاصر ایران، قدرت، ملیت و حضور مردم و ... دارد. در بسیاری از صحنه های کتاب این را می بینیم؛ صحنه ای که ماجرا فیضیه بیان می شود نویسنده از صحنه همراهی اطرافیان امام را به سوی فیضیه شروع می کند این تیزهوشی نویسنده است که نسبت امام و مردم را چنین بیان می کند. این موضع خاص نویسنده را من در زندگی نامه های پیشین ندیدم.

محمدخانی با بیان اینکه روحانیت شیعه همواره با مردم بوده و میان آنها رشد کرده است گفت: اما در ماجرای فیضیه با توجه به حفاظت از جان امام نقش مردم بسیار مهم است. این نشان می دهد امام چطور کارش را با مشارکت مردم پیش برده است. از این نکات بسیار در این کتاب مشاهده می شود. نویسنده می داند درباره چه شخصیتی می نویسد و همین طوری با آن برخورد نکرده است. از سوی دیگر مولف شخصیت را بر اساس موضع خود پیش می برد.

وی با اشاره به نثر گزارشی کتاب عنوان کرد: صحنه هایی که در کتاب به صورت دراماتیک بیان می شود نثرش گزارشی است که در تمام کتاب حفظ شده است. حتی وقتی نویسنده موضع سیاسی می گیرد نثرش گزارش است و سعی می کند از موضع گزارش تاریخ حتی در حد نثر بیرون نرود .

نویسنده حوزه دفاع مقدس تصریح کرد: نویسنده وقتی می خواهد علیه لوایح ۶ گانه گزارش بدهد از زاویه مخالفان نیست بلکه گویی از زاویه کاردار سفارت است که صرفا می خواهد گزارش بدهد بنابراین حتی در بیان صحنه ها سعی کرده فقط گزارش تاریخی کند. نویسنده چون به امر ملی توجه دارد سعی می کند بسیاری از شواهدی که برای مخاطب می آورد از زاویه مسایلی بیان کند که درباره ایران حرف زدند. مثلا وقتی درباره متحد شکل شدن لباس ها و انزوای روحانیت در دوره رضا خان حرف می زند گزارشش را از زبان کودکی روشنفکران بیان می کند.

محمدخانی تاکید کرد: نویسنده کتاب سعی کرده وجه گزارش تاریخی در کل کتاب حاکم باشد و جا به جایی زاویه های دید در اثر بسیار جالب است.

وی در پایان گفت: در کتاب ما با کسی طرف هستیم که عناصر روایی و داستانی را در مشت دارد و اسیر عناصر روایی نمی شود. چون نویسنده سابقه خیال انگیز فراوانی در کتاب های پیشین اش دارد می توانیم انتظار خیال پردازی در تاریخ هم از او داشته باشیم اما نویسنده به این موضوع آگاهی دارد که چون کتاب تاریخی نوشته است صرفا باید یک بنای تاریخی را ترسیم کند که مستند است.